Aydıntepe Yer Altı Şehri
Antik KentKültür TurizmiBayburt’un Aydıntepe ilçesinde yer alan kent , tüf içerisinde , yüzeyden 2-2,5 m derinde başka yapı malzemesi kullanmadan ana kayaya oyulmuş galeriler, tonozlu odalar ve bu odaların açıldığı daha geniş mekanlardan oluşmaktadır . Yaklaşık bir metre genişliğinde ve 2 ile 2,5 m yüksekliğinde tonoz örtülü galeriler yer yer her iki yana genişlemektedir. (3x8 m) Kareye yakın planlı odalar bu mekana açılmaktadır. Ayrıca gözetleme mekanlarının oluşturduğu havalandırma amaçlı konik biçimdeki deliklerin , galeri odalarını aydınlatmak için duvarlara delik açıldığı gözlenmektedir. Halen kazı çalışmaları devam edilen kent hakkında şu an ileri sürülen iki görüş;
Mevcut olup, bunlardan biri; bu kentin, bölgede daha önce sözü edilen Halde şehrine ait olduğu, Halde’nin “Khalde” olduğu eski ismi Hart (Aydıntepe) olan ilçenin isminin’de “Halt’dan geldiği görüşü mevcuttur . Diğer görüşe göre ; Hart’ta bu yer altı kentinden başka Geç Roma Erken Bizans devirleri arasında yer alan bir mezarın ortaya çıkarılması, Hristiyanlığın henüz yerleşmediği bir devirde bu bölgenin bir sığınak teşkil ettiği, Romalılar tarafından kovulan ilk Hristiyanların bu bölgeye geldikleri ve sığındıkları, yer altı kentinde bu erken Hristiyanlık dönemine ait olabileceğidir.
Kara yolu
Baksı Müzesi (Özel Müze
Müze Kültür TurizmiBaksı Müzesi'nde, önde gelen sanatçıların eserlerinden oluşan nitelikli bir çağdaş sanat koleksiyonu ile geniş bir halk resimleri koleksiyonu ve yerel el sanatlarını yansıtan özgün örnekler bir arada yer alıyor. Müze, sanatçılar ve araştırmacılar için geleneksel sanatlarla çağdaş sanatı buluşturan özgün bir kültürel etkileşim merkezi yaratmayı, yoğun göç nedeniyle parçalanmış bir kültürel ortama yeniden hayat verebilmeyi ve kültürel belleğin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Baksı Müzesi Doğu Karadeniz'de, Bayburt'un 45 km dışında, Çoruh Vadisi'ne bakan bir tepenin üzerinde kurulu... Eski adıyla Baksı, bugünkü adıyla Bayraktar köyünde yükselen bu sıra dışı müze çağdaş sanat ve geleneksel el sanatlarına aynı çatı altında yan yana, iç içe yer veriyor.
Sergi salonları, atölyeler, konferans salonu, kütüphane ve konuk evleri ile 30 dönümlük bir araziye yayılan Baksı Müzesi Bayburt doğumlu sanatçı ve eğitimci Hüsamettin Koçan'ın bireysel düşü olarak 2000 yılında filizlendi. Bu fikri hayata geçirmek amacıyla 2005 yılında bir vakıf kuruldu. Başta sanatçılar olmak üzere çok sayıda gönüllünün katkısıyla yıllar içinde gerçek bir toplumsal bir projeye dönüşen müze, 10 yıllık zorlu bir serüvenin sonunda tamamlandı. 2010 yılı Haziran ayında İstanbul Modern Tanıtımı, Temmuz ayında ise müzenin açılışı yapıldı. Baksı Müzesi 2014 yılında Avrupa Konseyi Müze ödülüne layık görülmüştür. Ayrıca 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Sanat Özel Ödülleri kapsamında Kültür ve Sanat Kurumu dalında ödül almıştı. Baksı Müzesi'nin hedeflerinden biri de, Türkiye'nin en yoğun göç veren bölgelerinden biri olan Bayburt'a yaşam soluğunu sanatla yeniden kazandırmak, bölgenin ekonomik yaşamını canlandırmak. Baksı müzesi hakkında daha fazla bilgiye baksi.org adresinden ulaşabilirisiniz.Kara yolu
Bayburt Kalesi
KaleKültür TurizmiZigana ve kop dağlarından aşılarak ulaşılan Bayburt kalesi aynı zamanda Karadeniz’i Basra körfezine bağlayan ticaret yolu üzerinde bulunmaktadır. Bu yolu izleyen her seyyahın uğradığı kalenin adı, önem, ihtişamı ve günlük yaşamıyla ilgili pek çok bilgi mevcuttur.
Şehrin kuzeyinde yalçın kayalar üzerinde inşa edilmiş olan kalenin kimler tarafından yapıldığı kesinlikle yapıldığı bilinmemektedir. İlk yapının Ermenilere ait olduğu öne sürülse de, Bağrat sülalesi zamanında (885 – 1044) varlığından söz edilen Bayburt Kalesi’nin çok daha önce miladın ilk yüz yıllarında mahalli prens ve mücadele rinde rol oynadığı anlaşılmaktadır. Khorenli Movses’den öğrenildiğine göre Bağrat’ların geliştikleri devrede 1. asırda Bağrat’lı Piurad oğlu “Senbad” (Asbed) süvari başbuğu ve batı ordusu başkumandanı olarak atabeyliğini yaparak kurduğu hükümdar çocuklarını kendi müstahkem yerleri olan “Pepert” yani Bayburt Kalesi’ne 58 yıllarından önce kurulduğu ortaya çıkmaktadır. Kale Türklere geçmeden önce Roma, Ermeni, Bizans, Arap ve Kommenos hakimiyetlerinde kalmıştır. Zengin bir tarihe sahip olan Bayburt Kalesi’nin bir çok defa onarım gördüğü duvarlarında görülen farklı inşaat ve tarihi kaynaklardan anlaşılmaktadır. Buna göre Selçuklu hükümdarı II.Kılıçarslan’ın oğlu ve Erzurum Meliki olan Tuğrul Şah (Ö.622/1225) özellikle Trabzon İmparatorluğu’ndan gelecek saldırılara karşı müstahkem bir mevki olan bu kaleyi âdeta yeniden inşa ettirmiştir. Kale üzerinde bu yapımı belgeleyen 20 adet Arapça kitabe mevcuttur . Daha çok kapılarla şehre bakan cephelerdeki burçlarda yoğunlaşan kitabelerin 17. si Tuğrul Şah dönemi 1 adeti Kanûnî dönemi diğer iki adeti okunamamıştır . Bir müddette Akkoyunlular’ın elinde kalan kale 1514 yılında Osmanlılara intikal ettikten sonra Kanûnî Sultan Süleyman ve III. Murat dönemlerinde de büyük onarımlar görmüştür . 1647’de Bayburt’u ziyaret eden Evliya Çelebi kale içinde 300 evlik bir mahalle ile Ebü’l Feth Camii’nin bulunduğu yazmaktadır. Zaman zaman işgal ve tahribata uğrayan kale en son olarak 1828 Osmanlı – Rus savaşı sırasında Ruslar tarafından büyük çapta tahrip edilmiştir .
Ayrıca bu kaleye “Çinimaçin” kalesi de denilmektedir. Kaleye bu ismin verilmesine sebep olan çini süslemelerdir. Bunların dış yüzeylerinde tezyinat olarak mor ve yeşil renkli firuze çiniler kullanılmıştır. Gerek savaşlar, gerekse tahribat yüzünden bu gün bu çinilerden eser kalmamıştır.
Bayburt Kalesi, Dede Korkut hikayelerinden “Kam Büre Oğlu Bamsı Beyrek Boyunu Beyan Eder” adını taşıyan hikayede Beyrek (Bey Böyrek veya Bamsı Böyrek)’in fethedip ün kazanmak için yola çıktığı kaledir.
Kara yolu
Çımağıl Mağarası
MağaraDoğa Turizmiİl merkezine yaklaşık 35 km mesafedeki mağara küçük su birikintileri, sarkıtları, dikitleri, mağara incileri, mağara çiçekleri, org desenli duvarlar, traverten basamakları ve doğal yapısı ile görülmeye değer güzelliktedir. Özellikle bu doğal oluşumların taşıdıkları renkler ile mağara ayrı bir güzellik ve değer kazanmaktadır.Kara Yolu
Dede Korkut Kümbeti
TürbeDoğa TurizmiMerkez İlçeye bağlı Yıldırım (Masat) Köyünde halk arasında “Ali Baba” veya “ Korkut Ata” Kümbeti diye anılan, 9. yy ortalarında yapıldığı söylenen kümbet daire şeklindedir. Boyları farklı kesme taşların çeşitli şekilde üst üste konulması ile yapılmıştır. Kümbet 1994 yılında restore edilmiş, ancak, eski halini ve özelliğini tamamen kaybetmiştir.
Dede Korkut adına İlimizde her yıl Temmuz ayının 3. haftasında uluslararası düzeyde şölen düzenlenmektedir.
Kara yolu
Helva Köyü Buz Mağarası
MağaraDoğa Turizmiİl merkezine 33 km mesafede bulunan mağaranın içinde buzdan oluşmuş sarkıt ve dikitler görülür. Buz oluşumlarının değişik şekillerini yansıtması bakımından dikkat çekicidir.Kara yolu
Kop Şehitliği
AnıtKültür TurizmiBayburt-Erzurum yolu üzerinde, İlimiz Merkez Maden Beldesinin Kop mevkinde 15 Mayıs-15 Ağustos 1963 tarihleri arasında; 28 Şubat-16 Temmuz 1916 tarihlerinde Rus kuvvetlerine karşı direnirken ölen şehitlerimiz için yaptırılmıştır. 13 m yüksekliğindeki bu anıt üst üste inşa edilmiş iki bölümden oluşmaktadır. Alt kısım sarı,beyaz ve siyah taşlardan yüksekçe küp şeklinde yapılmıştır.Kara Yolu
Korgan Köprüsü
KöprüKültür TurizmiTarihi İpek Yolunun Bayburt Gümüşhane güzergahında yaklaşık 25. km de yer alır. Merkez İlçeye bağlı Akşar beldesinde yar alan yapı klasik Selçuklu köprülerinden kesme taştan iki gözlü, sivri kemerli bir yapıdır.Kara yolu
Sırakayalar Şelalesi
Manzara-GeziDoğa TurizmiSırakayalar köyü, Bayburt-Erzurum kara yolunun 6. kilometresinden ayrılarak 16 kilometre yol aldıktan sonra ulaşılan Sırakayalar Şelaleleri'nin, köyün girişi ve köy içinde olmak üzere iki adet olan şelale çevresinin yaz aylarında mesire yeri olarak kullanılmaktadır.Kara yolu
Şehit Osman Türbeleri
TürbeKültür TurizmiŞehre hakim Şehit Osman Tepesi üzerinde kurulmuş iki türbe mevcuttur. 13. yy da Saltukoğulları tarafından yaptırıldığı ve büyük türbenin Mengüç Gazi'nin kardeşi Osman, küçük türbenin de kız kardeşi için yapıldığına inanılmaktadır. Kitabe okunamayacak kadar siliktir. Yapı malzemesi kesme blok taştır. Türbelerin üzeri koni şeklinde örtülüdür.
Kara yolu
Kenan Yavuz Etnoğrafya Müzesi
MüzeKültür TurizmiKenan Yavuz Kültür Evi; geleneksel köy evleri, değirmenler, amfi, konak, tiyatro, sinema salonu, kütüphane, yöresel mutfak atölyesi, köy kahvesi, kırsal yaşamın izlerini barındıran kapalı ve açık hava müzesi ile bir yöresel kültür kompleksi görünümündedir. 2021 yılında Avrupa Konseyi himayesindeki Avrupa Müze Forumu (EMF) tarafından düzenlenen EMYA (Europen Museum of the Year Award) SILLETTO büyük ödülünü kazandı. Beşpınar Köyü, Demirözü (30,00 km) Kenan Yavuz Kültür Evi hakkında daha fazla bilgiyi https://tr-tr.facebook.com/Kenan-Yavuz-Etnografya-M%C3%BCzesi-434647190057027/ adresinde bulabilirsiniz
Kara yolu